Eind november vond de bijwerkingenweek plaats, een jaarlijkse campagne door medicijnautoriteit CBG en Bijwerkingencentrum Lareb. Doel van deze week is medicijngebruikers én zorgverleners bewust te maken van het belang van het melden van bijwerkingen. Zeker als iemand meerdere medicijnen tegelijk gebruikt. Met deze meldingen ontstaat een completer beeld van de veiligheid van medicijnen.
Bijna iedereen in Nederland gebruikt wel eens een medicijn. En zo’n 65% van de Nederlanders gebruikt wel eens een medicijn op recept. Ook het gebruik van meerdere medicijnen komt vaak voor: ruim een kwart van de mensen in ons land gebruikt meer dan 5 medicijnen tegelijk. Vaak zijn dit ouderen en patiënten met chronische aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, suikerziekte en schildklieraandoeningen.
Bijwerkingen en polyfarmacie
Bij polyfarmacie – het gebruik van meer medicijnen tegelijkertijd – kan het ene medicijn de werking van het andere medicijn beïnvloeden. Zo kan een medicijn bijvoorbeeld sterker of minder sterk gaan werken.
Dit geldt bijvoorbeeld voor de combinatie van insuline of bloedsuikerverlagende tabletten en levothyroxine. Levothyroxine kan het effect van deze middelen verminderen. Indien nodig, zal je arts de dosering van deze geneesmiddelen aanpassen.
Dit geldt bijvoorbeeld ook voor de combinatie van bloedverdunnende middelen (coumarinederivaten) en levothyroxine. Hier kan levothyroxine de werking van die middelen versterken. Bij de start van de behandeling met levothyroxine zal je arts de bloedstolling regelmatig controleren. Indien nodig past je arts de dosering van de bloedverdunnende middelen aan.
Een ander voorbeeld is de combinatie van plaspillen met sommige pijnstillers, zoals ibuprofen of diclofenac (NSAID’s). Plaspillen zetten de nieren aan tot extra afvoer van vocht in het lichaam, terwijl ibuprofen en diclofenac de afvoer van vocht kunnen afremmen. Dit kan leiden tot extra bijwerkingen, zoals hartklachten.
Bijwerkingen bij wisselen van merk
Vernieuwde Euthyrox
Denk ook aan klachten die optreden bij het omzetten van het ene naar het andere merk schildklierhormoon. Zoals het geval was bij Thyrax en nu soms voor kan komen bij de vernieuwde Euthyrox.
Ook als je niet zeker weet of jouw klacht een bijwerking van je medicijn is, kun je toch een melding doen.
Het begrip ‘bijwerking’ kan verwarrend werken. Het wordt meestal gebruikt voor complicaties en ongewenste en onbedoelde extra/bijwerkingen van medicatie. In het geval van levothyroxine gaat het dus meer om een ongewenst effect van de behandeling, dat optreedt zonder bedoeling en voorschrift.
Een bekend voorbeeld is het optreden van klachten door het moeten wisselen van merk door het Thyrax-tekort. Hierdoor traden klachten van overdosering (hyperthyreoïdie) op, aantoonbaar via bloedwaarden. Dit is dus de normale werking van deze medicatie – levothyroxine – maar wel een ongewenst effect. Deze effecten worden door Bijwerkingencentrum Lareb ook als ‘bijwerking’ geregistreerd. Deze bijwerking kan dus optreden ongeacht het merk en is verbonden aan de werkzame stof levothyroxine.
Completer beeld medicijnen
“Hoe beter patiënten en zorgverleners melden, hoe vollediger ons inzicht in de veiligheid van medicijnen”, aldus Agnes Kant, directeur van Bijwerkingencentrum Lareb. Melden van bijwerkingen draagt zo bij aan nieuwe of meer volledige informatie over medicijnen bij gebruik in de praktijk. Ton de Boer, voorzitter van medicijnautoriteit CBG: “Dit inzicht is essentieel om de veiligheid van medicijnen te bewaken. Op basis van informatie over bijvoorbeeld een nieuwe bijwerking, interacties tussen medicijnen of een opvallende toename in het aantal meldingen ondernemen we waar nodig actie, ook op Europees niveau.”
Voorbeelden van dergelijke acties zijn het aanpassen van de informatie in de bijsluiter, het recept-plichtig maken van een medicijn en het actief verspreiden van risico-informatie. De Boer: “Gemiddeld gaat er zo’n 20 keer per jaar een waarschuwing naar zorgverleners met risico-informatie over een medicijn. Dit helpt hen om het juiste medicijn aan de juiste patiënt voor te schrijven en daarmee bijwerkingen zo veel mogelijk te voorkomen.”
Hoe bijwerkingen melden?
Medicijngebruikers en zorgverleners kunnen een (vermoedelijke) bijwerking melden bij Bijwerkingencentrum Lareb, via www.mijnbijwerking.nl. Afgelopen jaar werden daar bijna 34.000 bijwerkingen gemeld. Bij het melden maakt het niet uit of het om een nieuwe of een bekende bijwerking gaat. Kant: “Van bekende bijwerkingen willen we goed in kaart brengen hoe deze verlopen en hoe ernstig ze zijn. Bespreek vermoedelijke bijwerkingen daarnaast ook altijd met uw arts.”
Over de internationale bijwerkingenweek
De internationale bijwerkingenweek is een jaarlijkse (social)mediacampagne waar dit jaar 57 landen aan meedoen, geïnitieerd door de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. Medicijnautoriteit CBG en Bijwerkingencentrum Lareb doen mee voor Nederland.
Meld je bijwerking via www.mijnbijwerking.nl