Feit of fabel: Overgewicht

Schildklierpatiënten hebben een hoger risico op overgewicht

Gepubliceerd in Magazine Schild, maart 2020

Mensen met een traag werkende schildklier hebben vaak last van overgewicht. Ook als zij goed zijn ingesteld blijft afvallen soms lastiger dan voor andere mensen. Hoe zit dat eigenlijk, met de schildklier en overgewicht?

Het verband tussen schildklierhormoonfunctie en overgewicht is al jaren bron van wetenschappelijk onderzoek. Mensen met een trage schildklier (hypothyreoïdie) hebben rond hun diagnose vaak extra gewicht. Omdat mensen met ernstige hypothyreoïdie vocht vasthouden, is te verwachten dat dit snel verdwijnt bij een adequate behandeling. Hoe kan het dan dat veel schildklierpatiënten toch meer moeite houden om af te vallen dan andere mensen¹?

Invloed van lichaamsgewicht

Bij gezonde personen zonder schildklierziekte en schild-klierauto-antistoffen laten onderzoeken een verband zien tussen TSH-waarden en lichaamsgewicht (BMI)^2,3. Bij die gezonde personen stegen bij gewichtstoename de TSH-en FT3-waarden. De vraag is: wat is de oorzaak en wat het gevolg? Men vermoedt dat leptine, een hormoon dat in vetweefsel gemaakt wordt, een verstorende invloed heeft op het schildklierhormoonsysteem^4,5.

Vicieuze cirkel

Maar waarom is afvallen dan toch nog zo moeilijk als men wordt behandeld voor een trage schildklier? Mogelijk krijgt een deel van de patiënten geen adequate behandeling. Bij gezonde personen wordt een verband gezien tussen de TSH-waarden en de stofwisseling in rust, dat zal ook bij schildklierpatiënten zo zijn. Een tragere stofwisseling betekent een grotere kans op overgewicht⁶ . en overgewicht heeft weer een negatief effect op het schildklierhormoonsysteem. Zo ontstaat een vicieuze cirkel waardoor afvallen moeilijk is.
Daarnaast speelt waarschijnlijk de relatie tussen overgewicht en het immuunsysteem een rol. Overgewicht verhoogt de kans op chronische laaggradige ontsteking, een toestand waarin het immuunsysteem continu actief is en die negatief is voor de algehele gezondheid en levensverwachting^7,8. De ziekte van Hashimoto, een auto-immuun schildklierziekte5 komt dan ook vaker voor bij mensen met overgewicht^5,9. De European Society of Endocrinology adviseert daarom de schildklierfunctie bij mensen met overgewicht te testen¹⁰.

Conclusie

Door de negatieve invloed van overgewicht op het schildklierhormoonsysteem gecombineerd met laaggradige ontstekingen kan het extra moeilijk zijn om af te vallen. Een optimale instelling is in elk geval belangrijk. Hopelijk bieden dieet- en voedingsleerstudies in de toekomst meer handvatten hoe dit het beste aan te pakken. Op dit moment is er nog geen enkele erkende gezondheidsclaim die laaggradige ontsteking tegen gaat^8,11.

Bronnen

1 Lee, 5., Braverman, L., & Pearce, E. 120141. Changes in body weight after treatment of primary hypothyroidism with levothyroxine. Endocr Pract, 20(11), 1122-1128.
2 Kitahara, C., et al. Body Fatness and Markers of Thyroid Function among U.S. Men and Women. PloS One, April 12, 2012.
3 Knudsen N, Laurberg P, Rasmussen LB, Bulow I, Perrild H, Ovesen L, Jorgensen T. Small differences in thyroid function may be important for body mass index and the occurrence of obesity in the population. J Clin Endocrinol Metab. 2005;90:4019-4024.
4 Kok P, Roelfsema F, Langendonk JG, de Wit CC, Frölich M, et al. High circulating thyrotropin levels in obese women are reduced after body weight loss induced by calorie restriction. J Clin Endocrinol Metab. 2005;90:4659-4663.
5 Marzullo P, Minocci A, Tagliaferri MA, Guzzaloni G, Di Blasio A, De Medici C, et al. lnvestigations of thyroid hormones and antibodies in obesity: Leptin levels are associated with thyroid autoimmunity independent of bioanthropometric, hormonal, and weight-related determinants. J Clin Endocrinol Metab. 2010;95:3965-72.
6 Silva JE 1995 Thyroid hormone control of thermogenesis and energy balance. Thyroid 5:481-492.
7 Dixit VD 2008 Adipose-immune interactions during obesity and calorie restriction: reciprocal mechanisms regulating immunity and health span. J Leukoc Biol 84:882-892.
8 Calder, P. 12015). Low-grade inflammation, diet composition and health: Current research evidence and its translation. British Journal of Nutrition, 114171. 999-1012.
9 Wang, Bin, Yao, Qiu-ming, Li, Qian, Jia, Xi, Song, Rong-hua, & Zhang, Jin-an (2019). The Impact of Obesity on Thyroid Autoimmunity and Dysfunction: A Systematic Review and Meta-Analysis. Frontiers in lmmunology, 10, Frontiers in lmmunology, 2019, Vol.10.
10 Dekkers, 0. (2020). European Society of Endocrinology Clinical Practice Guideline: Endocrine work-up in obesity. European Journal of Endocrinology Official Journal of the European Federation of Endocrine Societies., 182(1). G1-G32.
11 http://ec.europa.eu/nuhclaims