De bijschildklieren zijn kleine kliertjes in de hals in de buurt van de schildklier, onderdeel van het hormoonstelsel. Meestal liggen ze naast of achter de schildklier, maar ze kunnen ook veel hoger of lager in de hals liggen.
Voor mensen met een bijschildklierenaandoening (of ouders van een kind) is Schildklier Organisatie Nederland (SON) de Werkgroep bijschildklieren gestart.
De meeste mensen hebben vier bijschildklieren, maar ook dat kan per persoon verschillen. Ze hebben ongeveer de grootte van een rijstkorrel en ze lijken erg op vetweefsel.
De bijschildklieren maken bijschildklierhormoon. Dat wordt ook parathyroid hormoon, parathormoon of PTH genoemd.
Dat hormoon regelt het calciumgehalte (kalkgehalte) en fosfaatgehalte in het bloed. Zowel calcium als fosfaat zijn belangrijke bouwstenen van botten en tanden. Beide stoffen zorgen ook voor de overdracht van prikkels tussen zenuwen en van zenuwen naar spieren.
Calcium is grotendeels opgeslagen in de botten en een kleine hoeveelheid stroomt door het bloed.
Het bijschildklierhormoon zorgt voor een goed evenwicht tussen de hoeveelheid calcium in de botten en in het bloed. Het hormoon zorgt ervoor dat calcium (en fosfaat) uit het bot vrijgemaakt wordt wanneer het calciumgehalte in het bloed te laag wordt. En ook dat er minder calcium en meer fosfaat wordt uitgeplast. In de nieren zorgt bijschildklierhormoon ervoor dat vitamine D wordt omgezet in actief vitamine D dat o.a. zorgt voor opname van calcium (en fosfaat) uit de voeding in de darm.
- Zit er te weinig calcium in het bloed dan geven de bijschildklieren extra bijschildklierhormoon af.
- Zit er teveel calcium in het bloed, dan maken de bijschildklieren minder bijschildklierhormoon. Zo blijft de hoeveelheid calcium en fosfaat in het bloed goed.
We bieden hier informatie over de volgende aandoeningen van de bijschildklier:
- Hypoparathyreoïdie
Hypoparathyreoïdie is een aandoening waarbij de bijschildklieren te weinig of geen bijschildklierhormoon aanmaken. Dit leidt tot een verlaagd calciumgehalte (‘kalk’) in het bloed. Lees meer over hypoparathyreoïdie. - Hyperparathyreoïdie
Hyperparathyreoïdie is een aandoening waarbij de bijschildklieren te veel bijschildklierhormoon (ook wel parathyroid hormoon, parathormoon of PTH genoemd) aanmaken. Dit leidt tot een verhoogd calciumgehalte (‘kalk’) in het bloed. Lees meer over hyperparathyreoïdie.
Vergoeding vitamine D en calcium
Per 1 januari 2023 worden vitamine D en calcium niet meer vergoed vanuit de basisverzekering. Dit is met name van belang voor mensen met een bijschildklieraandoening die als behandeling calcium- en vitamine D-tabletten en soms ook actief vitamine D in tabletvorm gebruiken. Actief vitamine D (alfacalcidol en calcitriol) is een vorm van vitamine D die wel vergoed blijft als deze is voorgeschreven voor een afwijking aan de bijschildklieren.
Flyer informatie over bijschildklieren
Bronnen: www.thuisarts.nl en www.lumc.nl