Schildklierhormoon heeft een grote invloed op het hart- en vaatstelsel. Hoge of lage hartslag, hoge of lage bloeddruk en hartritmestoornissen zijn enkele symptomen van schildklierziekten. Schildklierhormoon beïnvloedt namelijk bijna alle onderdelen van het hart- en vaatsysteem en is nodig voor het goed functioneren ervan.
Webinar ‘Schildklier en het hart’
In dit webinar gaat dr. Layal Chaker, internist-endocrinoloog in het Erasmus MC, in op de mogelijke complicaties van een te snel werkende schildklier op het hart. Alsook op de rol van schildklierhormoon-medicatie bij mensen met een te traag werkende schildklier. Dit webinar is verzorgd door Harteraad in samenwerking met SchildklierN.
Hoe functioneert het hart?
De hartfunctie wordt afgestemd op wat het lichaam nodig heeft. Verbruikt het lichaam meer zuurstof, dan gaat de hartslag omhoog en kunnen de bloedvaten samentrekken of juist verwijden om het bloed – en dus de zuurstof, witte bloedcellen en voedingsstoffen – naar de juiste plaats te sturen. Hiervoor heeft je lichaam een heel systeem van sensoren en signaalstofjes. Zo kan het aantal hartslagen per minuut omhoog, maar kan er ook meer bloed per hartslag worden weggepompt. De combinatie van deze twee noem je het hartminuutvolume.
Hartfalen
Schildklierhormoon zorgt voor het sneller en sterker samentrekken van het hart, maar ook voor snel ontspannen tussen twee hartslagen in. Bij te veel hormoon werkt het hart onnodig hard. Dit kan een hoge bloeddruk en/of een hoge hartslag geven. Houdt dit lang aan? Dan kan de hartspier verdikt raken. Bij te weinig hormoon trekt het hart juist langzamer en minder sterk samen en is de ontspanning trager. Daardoor pompt het minder goed bloed rond. Beide situaties kunnen op de lange duur hartfalen veroorzaken.
Hartritmestoornissen
Om het hart samen te laten trekken, is een elektrische prikkel nodig. Bij hartritmestoornissen trekt het hart onregelmatig samen doordat deze prikkel niet goed ontstaat of niet goed doorgegeven wordt. Ook hier speelt schildklierhormoon een ingewikkelde rol. Zowel te veel als te weinig schildklierhormoon kan verschillende soorten hartritmestoornissen veroorzaken.
Bloedvaten
Schildklierhormoon zorgt ook voor het ontspannen van de bloedvaten, dit speelt een belangrijke rol bij het regelen van de bloeddruk en hartfunctie. Als bloedvaten samentrekken door te weinig hormoon, stroomt er minder bloed terug naar het hart. Dit verlaagt direct het hartminuutvolume en verhoogt de druk in de bloedvaten. Dit kan de onderdruk van de bloedruk verhogen.
Andere oorzaken
Er zijn vele oorzaken van hart- en vaatziekten, soms is er sprake van een combinatie van factoren. Zo zijn genetische aanleg, roken, stress, over gewicht en ouderdom ook risicofactoren die meespelen. Deze risico’s kun je verlagen door niet te roken, gezond te eten, voldoende te bewegen en tijd te nemen voor ontspanning.
Onderzoek laat zien dat zodra de schildklierwaarden weer normaal worden, de hart gerelateerde symptomen meestal weer verdwijnen. Bij langdurig afwijkende waarden kan er wel onomkeerbare hartschade ontstaan. Dit is een van de vele redenen waarom volgens de behandelrichtlijnen de TSH en FT4 binnen de referentiewaarden moeten blijven.
TSH na schildklierkanker – dilemma
Na schildklierkanker wordt bij sommige patiënten de TSH onder 0, 1 of 0,5 mU/L gehouden. Een hogere TSH kan eventueel achtergebleven tumorcellen weer ‘aanzetten’, waardoor de tumor kan terugkeren. Artsen maken per patiënt een afweging tussen de nadelige effecten van een langdurig lage TSH op het hart en het risico op het terugkeren van de kanker.
Bron: Federatie Medisch Specialisten, richtlijn Schildkliercarcinoom
Welke processen zijn betrokken?
Bij de relatie tussen schildklier en het hart gaat het om een aantal essentiële processen:
- Groei en ontwikkeling van cellen, inclusief hartcellen, het tot ontwikkeling komen van het hart en het uitgroeien van cellen en structuren
- Het schildklierhormoon zorgt ervoor dat er energie beschikbaar komt om het lichaam zijn werk te laten doen. Dit geldt voor elk orgaan, dus ook voor het hart. Met andere woorden, schildklierhormoon helpt bij de energievoorziening van het hart.
- Het schildklierhormoon beïnvloedt het autonome zenuwstelsel dat belangrijk is voor de functie van het hart.
- Het schildklierhormoon heeft als effect dat het de opname van cholesterol uit het bloed door de lever bevordert.